Diş sağlığı ve beslenme ile ilgili yüzlerce araştırma ve yazılı kaynak bulunmaktadır. Diş ve ağız sağlığı bozulduğunda, tüm vücut sağlığı olumsuz etkilenmektedir. Dişlerle diş etleri sağlıklı ve güçlü olduğu müddetçe diş estetiği korunabilir. Bu konuda kişisel diş ve ağız bakımı ile birlikte dengeli ve düzenli beslenme büyük önem taşımaktadır. Amerika’da bulunan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, Amerikalı yetişkinlerin % 47,2’sinde periodontal hastalık vardır. ( 1 )
Sağlıklı beslenmede dişler ve diş etleri açısından öne çıkan vitamin ve mineraller şunlardır :
Flor
Flor, suda doğal olarak bulunan bir mineraldir. Journal of Dental Research dergisinde yayınlanan bir çalışmada içme suyundaki florun diş çürüklerine etkisi incelenmiştir. İçme suyunda uygun miktarda flor bulunan bölgelerdeki kişiler 10 yıl boyunca izlenmiştir. Bu süre sonunda süt dişi çürüklerinde % 30, kalıcı diş çürüklerinde % 12 oranında azalma gözlenmiştir. İçme suyunda bulunan florun, 2-8 yaş grubundaki dişlerde en belirgin şekilde etkili olduğu bildirilmektedir.
Bununla beraber önde gelen tüm diş macunu markalarının % 95’i flor içermektedir. Flor ilave edilmiş hazır yiyecek ve içecekler, çay, kurutulmuş meyve ve kakao tozu gibi ürünler ile de bu mineral alınabilir. ( 2 )
Kalsiyum
Kalsiyum, kaslar, eklemler ve kemiklerin sağlığı için mutlak gerekli bir mineraldir. Bununla beraber dişleri ve diş etlerinin de güçlü ve sağlıklı olmasını sağlar. Sağlıklı beslenmede kalsiyum alımı için süt ürünleri, konserve somon, badem ve koyu yeşil yapraklı sebzeler bulunması önemlidir. ( 1 )
Süt ve süt ürünlerine karşı intoleransı olan bireyler bitkisel kaynaklı gıdalar ile de kalsiyum alabilirler. Bu besinler içinde yaban mersini, soya sütü, badem, kuru incir, tofu, kuru fasulye, brokoli, ayçekirdeği ve lahana sayılabilir. ( 3 )
D ve C vitamini
Kalsiyum emilimine yardımcı olduğu için D vitamini alımını yüksek tutmak gerekir. D vitamini vücuda, güneşle, besin takviyeleriyle, balık yağlarıyla, tahıllar ve yumurta sarısı gibi D vitamini ile takviye edilmiş gıdalarla alınarak emilir. ( 1 )
Periodontitis yani ciddi diş eti hastalığı ve D vitamini yetersizliğinin, diyabet üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalara ilişkin yapılan açıklamada “D vitamininin sadece kemik sağlığına yararlı olmadığını biliyoruz, aynı zamanda antimikrobiyal ve antienflamatuar etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. Yeterli vitamin D seviyeleri potansiyel olarak iltihabı azaltabilir ve diş eti hastalığına bağlı ağız mikroplarını etkileyebilir.” denilmiştir.
C vitamini, diş etleri, çene kemikleri ve dişler için oldukça önemlidir. Uzun süreli eksikliğinde skorbüt hastalığı ortaya çıkar. Anemi, felç, bacak ağrısı, ödem, diş etlerinde ülser, dişlerin sallanması ve kaybı söz konusu olabilir. Başta turunçgiller olmak üzere taze meyve ve sebze ile c vitamini ihtiyacı karşılanabilir.( 4 )
Fosfor
Fosfor, vücutta bulunan ikinci en büyük mineraldir ve % 85’i sadece dişler ve kemiklerde bulunur. Dişleri sağlıklı tutmak için kalsiyum ve D vitamini ile birlikte çalışır. Fosfor bakımından zengin gıdalar, ton balığı ve uskumru başta olmak üzere deniz ürünleri ile ayçiçeği çekirdeğidir. ( 1 )
Amerikan Dişhekimleri Birliği sağlıklı diş sağlığı ve beslenme için, öğünler ve atıştırmalıklar için şu önerilerde bulunmaktadır.
Bolca su için.
Beş ana besin grubunun her birinden çeşitli yiyecekler yiyin: *kepekli tahıllar, *meyveler, *sebzeler, *yağsız sığır eti, derisiz kümes hayvanları ve balık gibi yağsız protein kaynakları, *kuru bakla, bezelye ve diğer baklagiller, *az yağlı ve yağsız süt ürünleri.
Yediğiniz atıştırmalıkların sayısını sınırlayın.
Eğer aperatif yerseniz, meyve, sebze ya da bir parça peynir gibi sağlıklı ürünler tercih edin.
Ana öğünlerde yenen yiyecekler, gün boyunca yenen atıştırmalıklardan daha az zarar verir. Bunun nedeni ana öğün sırasında daha fazla tükürük salınımı olmasıdır. Tükürük, ağızdan gıdaların yıkanmasına yardımcı olur, dişlere zarar verebilecek ve çürüklere neden olabilecek asitlerin etkilerini azaltır. ( 5 )
Kaynaklar :
1- Dental News
5- Mouth Healhy ( Amerikan Dental Association )
181 views